درمان زخم های عمیق + روش پانسمان زخم
زخم های عمیق مثل یک چالش جدی برای پوست و بدن هستند. فرقی نمی کند که این زخم ناشی از یک بریدگی عمیق ، جراحی یا آسیب فیزیکی باشد ، اگر به موقع و درست رسیدگی نشود ، ممکن است به عفونت ، جای زخم دائمی یا حتی مشکلات جدی تر ختم شود. بنابراین مهم است که راهکار های درمان زخم های عمیق را بدانید تا به عوارض جدی تر تبدیل نشود.
آشنایی با انواع زخم
شناخت انواع زخم ، اولین قدم برای انتخاب روش درمان مناسب است. زخم ها بسته به عمق ، نوع آسیب و شرایط محیطی تقسیم بندی می شوند:
- زخم های سوراخ شده: مانند زخم ناشی از چاقو یا اجسام تیز که می توانند به بافت های داخلی آسیب بزنند.
- زخم سوختگی: بسته به شدت حرارت ، مواد شیمیایی یا برق ، این زخم ها می توانند سطحی یا بسیار عمیق باشند.
- زخم های سطحی: این زخم ها تنها لایه بیرونی پوست را درگیر می کنند. معمولاً با شست و شو و ضدعفونی ساده بهبود می یابند.
- زخم های فشاری (زخم بستر): به علت فشار طولانی مدت بر یک ناحیه از بدن ایجاد می شوند و معمولاً در بیماران بستری دیده می شوند.
- زخم های عمیق: لایه های زیرین پوست ، شامل عضله ، عروق و گاهی اعصاب درگیر می شوند. این نوع زخم ها نیاز به مراقبت دقیق ، گاهی بخیه یا حتی جراحی دارند.
شناخت نوع زخم کمک می کند تا مراحل بعدی روند ترمیم و درمان زخم های عمیق بهتر و دقیق تر انجام شود.
روند ترمیم و درمان زخم های عمیق چگونه اتفاق می افتد؟
بدن انسان به طور طبیعی توانایی ترمیم بافت های آسیب دیده را دارد. اما در زخم های عمیق ، گاهی این فرآیند به کمک نیاز دارد.
- مرحله اول: التهاب در ساعات اولیه پس از آسیب ، گلبول های سفید به محل زخم هجوم می آورند تا باکتری ها و عوامل عفونی را نابود کنند. این مرحله با قرمزی ، تورم و درد همراه است.
- مرحله دوم: تشکیل بافت گرانوله سلول های جدید پوست و بافت پیوندی تولید می شوند. رگ های خونی جدید شکل می گیرند تا اکسیژن و مواد مغذی به محل زخم برسد.
- مرحله سوم: بازسازی در این مرحله ، لایه های مختلف پوست به تدریج ترمیم می شوند و قدرت کششی پوست افزایش می یابد.
- مرحله چهارم: بلوغ و بازآرایی گاهی این فاز ماه ها به طول می انجامد. بافت های جدید قوی تر و منسجم تر می شوند و شکل ظاهری زخم بهبود می یابد.
چگونه باید به زخم های عمیق رسیدگی کرد؟
در مواجهه با زخم عمیق ، سرعت و دقت دو عامل حیاتی هستند. برای مراقبت صحیح:
- دست ها را با آب و صابون بشویید یا از الکل استفاده کنید.
- زخم را با سرم نرمال سالین یا آب استریل بشویید. استفاده از بتادین روی زخم های عمیق توصیه نمی شود ، چون ممکن است سلول های ترمیم کننده را آسیب بزند.
- از فشار مستقیم برای توقف خونریزی استفاده کنید.
- با یک گاز استریل زخم را به آرامی خشک کنید.
- در صورت نیاز، از پانسمان های ویژه زخم های عمیق استفاده کنید.
بنابراین اگر زخم وسیع یا دارای جسم خارجی باشد ، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.
نحوه پانسمان کردن برای درمان زخم های عمیق
یکی از مهم ترین مراحل درمان ، انتخاب نوع پانسمان مناسب است. پانسمان زخم های عمیق باید از ورود میکروب ها جلوگیری کرده و در عین حال ، محیطی مرطوب برای ترمیم فراهم کند. مراحل پانسمان به شرح زیر است:
- تمیز کردن زخم با سرم نرمال سالین
- استفاده از پماد آنتی بیوتیک در صورت وجود علائم التهاب
- قرار دادن یک لایه از گاز و سپس پانسمان جاذب
- فیکس کردن پانسمان با چسب یا باند مناسب
برای زخم هایی که ترشحات زیادی دارند ، پانسمان باید هر روز تعویض شود. در موارد خشک ، تعویض هر ۲ تا ۳ روز کافی است. رعایت نحوه پانسمان کردن برای درمان زخم های عمیق ، سرعت بهبود را دو برابر می کند و احتمال بروز اسکار را کاهش می دهد.
درمان زخم عمیق بدون بخیه چگونه انجام می شود؟
همه ی زخم های عمیق به بخیه نیاز ندارند. بسته به مکان ، وسعت و تمیزی زخم ، برخی از آن ها می توانند بدون بخیه ترمیم شوند.روش های جایگزین عبارتند از:
- نوار استری استریپ: نوارهای ظریفی که دو لبه ی زخم را کنار هم نگه می دارند.
- پانسمان فشاری: در زخم های خاص ، فشار کنترل شده می تواند به بسته شدن کمک کند.
- چسب پوستی (Skin Adhesive): برای زخم هایی با لبه های صاف و سطحی استفاده می شود.
بهترین پماد برای خوب شدن سریع زخم عمیق
استفاده از پماد مناسب ، روند ترمیم را تسریع می کند. برخی پمادها نه تنها خاصیت ضدباکتری دارند ، بلکه با افزایش خون رسانی و تحریک تولید سلول های جدید ، به بازسازی بافت کمک می کنند. گزینه های مؤثر برای درمان این زخم ها شامل موارد زیرمی شوند:
- موپیروسین: مؤثر در مقابله با باکتری های مقاوم
- زینک اکساید: کمک به ترمیم اپیدرم و کاهش التهاب
- سیلور سولفادیازین: مخصوص زخم های عمیق و سوختگی ها
- پماد عسل طبی: خواص آنتی باکتریال و مرطوب کننده فوق العاده دارد
عوامل مؤثر بر کندی بهبود زخم
گاهی علی رغم مراقبت مناسب ، زخم دیر خوب می شود. دلایل اصلی:
- استرس مزمن: تضعیف سیستم ایمنی بدن
- سیگار کشیدن: اختلال در اکسیژن رسانی به بافت ها
- کم خونی: کاهش هموگلوبین و تغذیه ی ناکافی سلول ها
- دیابت: کاهش جریان خون و عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
- تغذیه ضعیف: کمبود ویتامین A، C و زینک روند ترمیم را مختل می کند
توصیه های نهایی برای درمان زخم های عمیق
- همیشه زخم را تمیز و پوشیده نگه دارید.
- از تماس مستقیم با آب یا مواد شیمیایی تا حد ممکن پرهیز کنید.
- مصرف پروتئین و مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان را فراموش نکنید.
- از مصرف خودسرانه دارو یا گیاهان سنتی روی زخم های باز خودداری کنید.
- در موارد بروز تب ، بوی بد زخم یا ترشحات چرکی ، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
زخم های عمیق ، گرچه ظاهری نگران کننده دارند ، اما با دانش ، دقت و مراقبت درست می توان آن ها را به خوبی مدیریت کرد. شناخت انواع زخم ، درک صحیح از روند ترمیم و درمان زخم های عمیق ، رعایت اصول نحوه پانسمان کردن برای درمان زخم های عمیق و انتخاب درست پماد برای خوب شدن سریع زخم عمیق ، شما را در مسیر ترمیم بدون عارضه قرار می دهد. لازم به ذکر است انتخاب پزشک جراح با مهارت در ترمیم زخم عامل سرعت و دقت در ترمیم زخم است که خانم دکتر طاهره هاشم با گذراندن دوره های بین المللی ترمیم زخم می تواند به شما در این زمینه کمک کند. اعم از زخم های فشاری ، زخم بستر ، بریدگی های عمیق ، سوختگی ها و زخم های دیگر.
