بی اختیاری ادراری

امکان بروز بی اختیاری چه در زنان و چه در مردان در هر سنی وجود دارد البته که در افراد میانسال شیوع بیشتری دارد به طوری که در بین هر 5 نفر در سنین بالای 40 سال به این عارضه دچار هستند این در حالی است که عده ای حتی قبل از ورود به دستشویی ترشح ادراری را تجربه می کنند. طبق آمار منتشر شده حدود 50 درصد از افراد سالمند حاضر در خانه سالمندان از این عارضه رنج می برند و به عنوان یکی از خصائص افزایش سن شناخته می شود. اما در نظر داشته باشید یک امر طبیعی و غیر قابل درمانی تلقی نمی شود و می توان با کمک پزشک متخصص و متبحر این مشکل را برطرف نمود کیفیت زندگی بهبود یابد. در این مقاله قصد داریم در مورد بی اختیاری ادراری و درمان آن بحث کنیم. برای ارتقا سطح دانش پزشکی و اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

تعریفی از بی اختیاری ادراری

بی اختیاری ادراری یا همان فقدان کنترل مثانه در تمامی گروه های سنی دیده می شود ، انواع حالات آن: 1. بیرون ریختن ادرار با سرفه و عطسه ، 2.نیاز فوری به توالت رفتن که اگر نتوانند خود را به موقع به دستشویی برسانند ادرار در لباس زیرشان جاری می شود. با نشت ادرار به صورت جزئی یا کامل که خود فرد احساس شرم و خجالت می کند و به طوری روی تمام فعالیت های روزمره شان تاثیر می گذارد از رفتن به مهمانی یا سفر، زیارت و مسجد هم صرف نظر می کنند ، حتی اگر برای خرید به بیرون از منزل که می خواهند بروند سعی می کنند حتما مسیری را بروند که حتما دستشویی عمومی در آن مسیر قرار گرفته باشد. با توجه به پیشرفت های علم پزشکی درمان این مشکل راحت است و جای نگرانی نیست البته که باید به بهترین پزشک متخصص و با تجربه در این حوزه مراجعه کنند.

انواع بی اختیاری ادراری

متخصصین این حوزه درمانی به منظور سهولت در تشخیص و درمان این بیماری را به چند دسته کلی طبقه بندی کرده اند که شامل موارد زیر می باشند:

1. بی اختیاری ادرار استرسی: این نوع از بی اختیاری تحت عنوان بی اختیاری ناشی از فشار هم یاد می کنند و بر اثر فشار های فیزیکی ارادی و غیر ارادی مانند: ورزش ، حاملگی ، زایمان سخت ، ورزش سنگین ، بلند کردن اجسام سنگین مانند: تخت و کمد در منزل یا جعبه و گونی در محل کار و مزرعه ، فشار مکرر عطسه و سرفه در افرادی که آلرژی تنفسی دارند ، خرید کردن برای منزل و حمل آن در طی یک مسیر طولانی یا از چندین پله ، فشار چاقی بر لگن ، همه ی این ها سبب تضعیف عضله اسفنکتر مقعد که وظیفه کنترل ادرار در مثانه را به عهده دارد ، می شود.
2. بی اختیاری ادرار فوری یا اورژانسی: زمانی که نیاز شدید به دفع ادرار داشته باشید به صورت غیر ارادی هم دچار نشت ادرار می شوید. اغلب این نوع از بی اختیاری تحت تاثیر بیماری مثل عقونت ادراری ، دیابت یا به صورت جدی اختلال عصبی ، یائسگی وغیره ایجاد می شود.
3. بی اختیاری ادرار ناشی از سرریز ادرار: وقتی که نمی توانید مثانه را به طور کامل تخلیه کنید لذا بعد از دستشویی ، ادرار بی اختیار سرریز می شود.
4. بی اختیاری عملکردی: در نوع دیگر این عارضه زمانی که دچار اختلالی جسمی یا روانی باشید و آن مشکل هم مانع از تخلیه کامل مثانه و حضور به موقع در توالت شود ، در این صورت بی اختیاری ادراری را با توجه به نتایج عملکردی خود تجربه می کنید.
5. بی اختیاری ترکیبی: در این مورد بیش از یک علت سبب بی اختیاری ادراری شده به طور مثال بی اختیاری فوری توام با بی اختیاری استرسی

دلایل بروز بی اختیاری ادراری

در ابتدا  امر بهتراست بدانید بی اختیاری ادراری یک عارضه جدی نیست بلکه می تواند علامت یک بیماری هم باشد ، گاهی هم ناشی از عادات های نا درست زندگی و عوارضی پزشکی و حتی ناتوانی های جسمی است. صرفاٌ با مراجعه به پزشک متخصص می توان به علت بروز آن دست یافت. اما ر این مبحث با توجه به مطالعات انجام شده از منابع مختلف و معتبر علمی به برخی از دلایل آن اشاره خواهیم کرد:

• بر اساس تحقیقات انجام شده رژیم غذایی نا مناسب می تواند یکی از عوامل تاثیر گذار در بی اختیاری ادراری باشد ، یه عنوان مثال مصرف نوشیدنی های گاز دار، چای ، قهوه ، الکل ، شیرین کنند های مصنوعی ، مرکبات و ادویه جات می تواند فرد را به این عارضه دچار کنند.
• پیروی از نسخه های پزشکی و برخی از دارو های خاص همچون: دارو های قلبی ، فشار خون ، آرام بخش و مقادیر بالایی از ویتامین B و C
• هم چنین ممکن است ناشی از بیماری های نظیر: عفونت مجاری ادراری و یبوست باشد.

درمان بی اختیاری ادراری

انواع راهکار های درمانی پس از تایید و تشخیص این عارضه ، با نظارت متخصص آغاز می شود تا فرد با تعامل و همکاری با پزشک ، در نهایت به بهبودی کامل دست یابد.

رفتار درمانی

اغلب پزشکان از این روش تحت عنوان تغییر سبک عادات زندگی هم یاد می کنند و در برخی از بیماری ها به عنوان اولین گزینه پیشنهاد می شود و سپس سراغ موارد دیگر می روند. البته که با رعایت دستورالعمل های که در این مورد از سوی پزشک صادر می شود این روش درمانی به صورت مکملی در نظر گرفته می شود. رفتار درمانی شامل آموزش تخلیه صحیح مثانه ، مدیریت و برنامه ریزی در تغذیه روزانه ، می شود.

تمرینات کیگل

حرکات عالی برای تقویت عضلات کف لگن و مثانه وجود دارد که با کمک آن ها می توان بسیاری از مشکلات بی اختیاری ادراری را درمان و حتی از بروز آن ها جلوگیری کرد. در واقع تقویت عضلات کف لگن برای آن دسته از افرادی که مشکل کنترل ادرای دارند به خصوص در خانم ها بسیار مفید است. زیرا این مشکل شایع در اکثر خانم ها در بسیار آزار دهنده است به طوری که در  حال انجام فعالیت های فیزیکی ، پرشی و حتی ورزش دچار بی اختیاری ادراری می شوند. از مزایای دیگر تقویت عضلات کف لگن  علاوه بر آن می توان به بهبود کیفیت روابط زناشویی و تجربه ارگاسم جنسی اشاره کرد.

برای شناخت و یافتن بهتر این ناحیه بهتر است بدانید ، مثانه انسان ها همانند لیمویی است که در صورت ضعف عضلات ، ادرار چکه چکه نشت پیدا می کند. بنابراین حتما باید عضلات این ناحیه مانند سایر عضلات بدن تقویت شوند. یکی بهترین راه های تقویت عضلات ورزش کردن است. در ادامه به برخی از مهم ترین حرکات و تمرینات ورزشی اشاره می کنیم:

1. در حرکت اول باید نقطه دقیق عضله کف لگن را بشناسید ، (عضله کف لگن همان عضله ایست که کمک به قطع ادرار می کند) و بعد از پیدا کردن این ناحیه آن را انقباض و بعد نگهداشتن عضله در این حالت و در نهایت آزاد سازی عضلات است. این حرکت را به مدت 2-10 ثانیه در 10 مرتبه انجام دهید.

* نکته مهم این است که در حین انجام  انقباض آن عضله هیچ کمکی از عضلات شکم و باسن نگیرید و حتما در حین انجام حرکات بعدی هم عضلات کف لگن را انقباض کنید تا نتیجه موثر ی حاصل شود.

2. حرکت دوم: بریج یا همان پل باسن نام دارد که برای تقویت عضلات باسن و پا هم به کار گرفته می شود برای انجام این حرکت به سمت پشت روی زمین دراز بکشید و زانو ها را با فاصله ای از هم خمیده و باز کنید و سپس باسن را با حفظ انقباض بالا بگیرید. زمانی که باسن بالا می آید باید زاویه زانو و ساق پا تقریبا 90 درجه باشد مواظب باشید بیش از حد باسن را بالا نبرید تا به کمر آسیب نرسد. در این هنگام عضلات کف لگن را برای 3 ثانیه منقبض کنید و بعد باسن را با دم و بازدمی منظم بالا و پایین کنید. این حرکت باید در 3 مرتبه 15 تایی انجام شود.
3. حرکت سوم: باحالت دراز کشیده پا ها باز و انقباض عضلات کف لگن و بعد بسته شود. این حرکت را هم در سه مرتبه 15 بار انجام شود.
4. حرکت چهارم: تحت عنوان برد داگ از آن یاد می شود،  این حرکت در حالت چهار دست و پا به طوری که دست جلو و دست و پای مخالف انجام می شود که  به سمت بالا می رود که با هر بار بالا و پایین شدن دم و بازدم حتما انقباض عضلات کف لگن انجام شود. هر سمت از بدن را باید 10 بار در 3 مرتبه انجام شود.
5. حرکت پنجم: در این حرکت باید به سمت بغل بخوابید می توانید بر روی ارنج دراز بکشید به طوری که آرنج و شانه در یک راستا قرار بگیرند یا دست را روی کامل روی زمین بگذارید و سر را روی دست بگذارید. دو تا پا روی هم به سمت جلو قرار می دهید. هر دو پا زانوی 90 درجه باشد. به سمت بالا با انقباض و بعد پایین آورده شود هر سمت 10 بار در 3 در مرتبه انجام شود.
6. حرکت ششم: پنجه یکی از پا ها پایین می آید و پای بعدی به سمت بال می رود و در همین هنگام عضلات کف لگن منقبض می شود. هر پا 3 مرتبه 10 تایی انجام شود.
7. حرکت هفتم.: اسکوات نام دارد همانند حالت روی صندلی نشستن است که در هنگام پایین رفتن عضلات کف لگن منقبض می شود و در 3 مرتبه 10 بار انجام شود. دست ها به سمت جلو پا ها به سمت بالا و پایین می روند.

بیوفیدبک

یکی دیگر از روش های موثر برای کنترل بی اختیاری ادرار و مدفوع استفاده از بیوفیدبک است. در این روش الکترود های در نواحی اطراف شکم و مقعد نصب می شوند و از فرد خواسته می شود این الکترود ها را به یکدیگر نزدیک و انقباضی در عضلات ایجاد کند. با انقباضی که در عضلات ایجاد می کند.تغییراتی را در صفحه ی مانیتور همانند بازی مشاهده می کند. به عنوان مثال: ماهی را در نظر بگیرید که با انقباض عضلات فرد سعی می کند که این ماهی را کنترل کند. خیلی راه ساده ای است که هر چه بیشتر بتواند انقباض را انجام دهد می تواند ماهی هم در جهت های مختلف حرکت بدهد. این گونه فرد می آموزد چگونه عضلات کف لگن خود را کنترل کند و با کمک آن در آینده بتواند کنترل مدفوع خود را بدست بیاورد. روشی امن و بی خطر است که در این روش اختلالات ادراری و مشکلات عضلانی مانند درد های عضلانی گردن و سر درد درمان می شود. هم چنین در  کلینیک های طبی و توانبخشی کاربرد بسیاری دارد.

دارو درمانی

در این روش دارو درمانی اغلب در مواقع اضطراری برای بیمار تجویز می شود به طوری که این دارو ها محرک های مثانه را مهار کرده و باعث انقباض عضلات مجاری ادراری می شود.

عمل جراحی

در صورتی که بیمار با حالات پیشرفته یا شدید بی اختیاری ادرار مراجعه کند اولین اقدام می تواند جراحی باشد و یا اگر روش های ساده تر درمان بی اختیاری ادرار اعم از اصلاح تغذیه ، رفع استرس ، حذف کار های سنگین و فشار های فیزیکی و دارو درمانی مشکل بی اختیاری بیماری حل نشود در این شرایط جراحی توسط اورلوژیست و یا جراح فوق تخصص کف لگن انجام می شود. روش جراحی بی اختیاری در خانم ها و آقایان متفاوت است.

پیشگیری بهتر از درمان است

با کمک رعایت چند نکته هنگام دستشویی رفتن می توان از عفونت های ادراری شایع در میان زنان جلوگیری کرد.

1. توجه داشته باشید زمانی که نیاز فوری به توالت پیدا کردید حتما مثانه خود را تخلیه کنید، زیرا در صورت برگشتن ادرار به داخل مثانه میکروب ها تکثیر و در نتیجه عفونت ادراری ایجاد می شود. علاوه بر آن هر چه بیشتر برای حفظ ادرار به خود فشار وارد کنید احتمال افزایش هیپرتونی بر اسفنکتر مثانه نیز به همان اندازه بیشتر می شود.
2. در نظر داشته باشید برای تخلیه مثانه و ادار کردن عجله نکنید زیرا در صورت اعمال فشار زیاد ناحیه میاندوراه یا همان قسمتی که بین مقعد و آلت تناسلی است دچار آسیب دیدگی می شود. هم چنین تعداد دفعات مراجعه به توالت در طی روز بین 6_8 مرتبه باشد. به طوری که در طول روز به مراتب مثانه خالی شود. لازم به ذکر است: مجموع مدت زمانی که در طی ماه صرف توالت رفتن می شود حدود 1_2 ساعت می باشد ، پس اتلاف وقتی وجود ندارد.
3. تحت هیچ شرایطی حبس ادرار نکنید؛ زیرا باعث بروز عفونت ادراری می شود.
4. زمانی که ادرار متوقف می شود تخلیه کامل مثانه اتفاق نمی افتد و همین امر موجب اذیت و آزار تان خواهد بود.
5. بعد از پایان رسیدن رابطه جنسی خانم ها باید حتما به توالت بروند تا میکروب های موجود همراه با تخلیه مثانه از بدن خارج شوند.
6. نوار بهداشتی های که در دوران عادت ماهانه مورد استفاده قرار می گیرند باید زود به زود تعویض شوند تا عاملی برای ایجاد عفونت در دستگاه تناسلی نباشند.
7. در هنگام خشک کردن رطوبت های بعد از توالت حواس تان باشد دستمال را از قسمت جلو به عقب بکشید تا میکروب های مقعدی به سمت مهبل وارد نشوند.

*با رعایت موارذ فوق الذکر می توانید برای همیشه از شر ابتلا به عفونتت های اداری خلاص شوید این گونه ضامن سلامتی تان می شوید. چرا که در غیر این صورت با وجود عفونت های اداری بعد از گذشت مدت زمانی بی اختیاری ادراری ایجاد می شود.

*هشدار: زمانی که در ادرار تان خون مشاهده نمودید حتما موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید ، تا برای بررسی های بیشتر لازمه یک سری آزمایشات های ضروری را انجام دهید و پزشک با ارزیابی نتایج حاصله از آن می تواند به علت بروز این عارضه پی ببرد و درصدد درمان ان بر بیاید. البته که وجود خون در ادرار صرفاٌ نشانه ابتلا به عفونت ادراری نیست و احتمال ابتلا به سنگ کلیه یا سرطان کلیه نیز وجود دارد.

کلام آخر

 پس شرم و حیا را کنار بگذارید و مشکل بی اختیاری ادرار خود را پیگیری و درمان کنید که سبب رنج فشار و استرس به شما می شود و در نهایت زندگی آرام تری خواهید داشت. چنانچه مطالب فوق مفید فائده شما مخاطبین عزیز واقع شد ، می توانید به منظور اشاعه فرهنگ آگاهی بخشی آن را همراه با دیگر مقالات مرتبط با این عارضه از جمله اختلال دفع ادرار ، با ذکر منبع از این وب سایت رسمی در اختیار دوستان و آشنایان خود قرار بدهید.​