هر آنچه باید در مورد خونریزی رکتوم (خونریزی مقعدی) بدانید!
اگر بعد از دستشویی رفتن متوجه مقداری خون قرمز روشن یا سیاه رنگ در کاسه توالت شدید یا اینکه روی دستمال توالت یا روی مدفوع خود خون مشاهده کردید به احتمال زیاد دچار خونریزی از مقعد شدهاید. هموروئيد شایعترین دلیل خونریزی از مقعد میباشد اما دلایل دیگری نیز ممکن است موجب خونریزی از مقعد شود. در ادامه به بررسی این موضوع میپردازیم پس تا انتهای این نوشتار همراه ما باشید.
فهرست محتوا
شایع ترین دلایل خونریزی از مقعد
خونریزی مقعد با توجه به شدید یا خفیف بودن آن میتواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما شایعترین دلایل آن عبارتند از:
- شقاق (فیشر) یا زخم مقعد: زخمهای کوچک در پوشش اطراف مقعد میباشد که در هنگام دفع منجر به خونریزی میشود. این پارگیها و زخمها ممکن است به علت یبوست یا در هنگام زایمان ایجاد شده باشند.
- آنژیودیسپلازی: شرایطی است که به دلیل بزرگ شدن عروق خونی در روده ایجاد میشود، این عروق میتوانند دچار پارگی و خونریزی شوند.
- هموروئید: به بافتهایی گفته میشود که از رگهای خونی و فیبرهای ماهیچهای تشکیل شده است و میتواند منجر به خونریزی از مقعد شود، هموروئيد موجب درد نمیشود اما گاهی اوقات ممکن است از مقعد بیرون بزند و شرایط ناراحت کنندهای را برای بیمار ایجاد نماید.
- یبوست: زمانی که مدفوع سفت و خشک باشد، برای خروج آن به ناحیه مقعد فشار شدیدی وارد میشود که این فشار میتواند منجر به خونریزی شود.
- پولیپ مقعد یا کولورکتال: پولیپ زائدههایی هستند که در اکثر نقاط بدن میتواند ایجاد شود اما اگر در روده تشکیل شود ممکن است منجر به خونریزی مقعدی شود. پولیپها زائدههای سرطانی نیستند اما برخی از آنها در طولانی مدت ممکن است منجر به بروز بدخیمیهایی شوند.
- زخمها: هنگامی که اصطکاک در مسیر روده گوارش شدید باشد، ممکن است منجر به ایجاد زخم شود. اگر زخم در قسمت بالای روده باشد و دچار خونریزی شود منجر به مدفوع سیاه و قیری رنگ میشود اما زخمی که در قسمت پایینتر ایجاد شده باشد باعث خون قرمز و روشن میشود. البته این قاعده همیشه مصداق نداشته و باید توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرد.
- سرطان مقعد یا روده بزرگ: زمانی که تومور تشکیل میشود جهت رشد به رگهای خونی فراوانی احتیاج دارد، در صورت بروز هرگونه پارگی در این رگهای خونی جدید ممکن است خونریزی ایجاد شود. تنها 3.4 درصد از خونریزیهای مقعد به دلیل سرطان روده بزرگ اتفاق میافتد.
- بیماری التهاب روده: این بیماریها شامل کولیت اولسراتیو و کرون میباشند. خونریزی در این بیماریها همراه با اسهال و درد در ناحیه مقعد ممکن است ایجاد شود.
- بیماری دیورتیکولار: دیورتیکول، برآمدگیهای کوچک به شکل کیسه در روده بزرگ هستند که به مرور زمان ممکن است دچاره پارگی و خونریزی شوند. این بیماری اگر بدون علامت باشد به آن دیورتیکولوز میگویند اما اگر همراه با التهاب باشد دیورتیکولیت نامیده میشود، به مجموع این دو بیماری دیورتیکولار گفته میشود.
- عفونت: عفونت روده یا عفونتی که به دلیل باکتریهایی مانند سالمونلا ایجاد شده باشد میتواند منجر به خونریزی از مقعد شود.
- برخی از شرایط مانند کمبود ویتامین K، هموفیلی، کاهش تعداد پلاکتها که به آن ترومبوسیتوپنی گفته میشود نیز ممکن است منجر به خونریزی مقعدی شوند.
- آسیب به دستگاه گوارش فوقانی: مشکلاتی در معده و یا حتی مری ممکن است منجر به خونریزی از رکتوم شود. اگر خونری در دستگاه گوارش فوقانی ایجاد شده باشد منجر به مدفوع سیاه و قیری میشود.
مواردی مانند واکنش های آلرژیک به مواد غذایی نیز ممکن است منجر به خونریزیهای مقعد شوند که البته این مورد زیاد شایع نمیباشد.
علائم نشان دهنده خونریزی مقعد
مهمترین نشانه خونریزی از مقعد همان طور که ذکر کردیم وجود خون روی دستمال توالت و کاسه توالت میباشد. رنگ خون میتواند موارد مختلفی را بیان نماید، خون قرمز روشن نشاندهندهی خونریزی در قسمتهای پایین دستگاه گوارش مانند روده بزرگ میباشد اما خون تیره میتواند به دلیل خونریزی از روده کوچک یا قسمتهای ابتدای روده بزرگ ایجاد شده باشد. مدفوع سیاه و قیری رنگ نیز میتواند نشانهای از خونریزی از معده یا قسمتهای فوقانی روده کوچک باشد.
علائم دیگری که همراه با خونریزی مقعد ممکن است ایجاد شود که عبارتند از:
حالت گیجی
غش کردن
سرگیجه
درد در ناحیه رکتوم
درد یا گرفتگی شکم
راه های تشخیص خونریزی رکتوم
به منظور تشخیص خونریزی رکتوم روش های مختلفی وجود دارد که به شرح زیر می باشد:
- ابتدا پزشک سوالاتی را در مورد زمان شروع علائم و نوع خونریزی مطرح مینماید.
- در مرحله بعد معاینه فیزیکی جهت مشاهده ناحیه آسیب دیده انجام میشود. ممکن است در این مرحله پزشک از یک دستکش چرب جهت بررسی مشکلاتی مانند هموروئيد در داخل مقعد استفاده نماید.
- آندوسکوپی: در این روش لولهای که ابتدای آن دوربینی متصل شده است وارد مقعد میکنند تا ناحیه به طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. سیگموئيدسکوپی و کولونوسکوپی مثالهایی از این آزمایش هستند.
- آزمایش خون جهت ارزیابی میزان خونریزی و بررسی کمخونی
- آزمایش مدفوع جهت بررسی خونریزیهای کوچک که با چشم نمیتوان تشخیص داد.
- شستشوی معده زمانی که پزشک به مشکل در معده شک داشته باشد لولهای را از طریق بینی وارد معده می نماید تا محتویات آن را خارج کند و به و بررسی محل خونریزی بپردازد.
- اسکن یا رادیولوژی که ممکن است همرا با باریم انجام شود.
روشهای درمان
در مرحله اول میتوانید از درمانهای خانگی استفاده نمائید و در صورت موثر نبودن این روش باید برای درمان به پزشک متخصص مراجعه نمائيد.
- استفاده از حمام آب گرم
- استفاده از پمادهای بدون نسخه جهت کاهش سوزش
- جهت درمان یبوست راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
- استفاده از غذاهای پر فیبر
- استفاده از ملینها
- ورزش
- تمییز نگه داشتن ناحیه رکتوم
- مصرف آب به میزان کافی
- مداخلات پزشکی
اگر درمانهای خانگی موثر نباشد باید روشهای درمان پزشکی را شروع نمائيد که شامل این موارد میباشند:
- درمان با لیزر
- جراحی
- بستن باند لاستیکی
- شقاق ممکن است خود به خود درمان شود اما در صورت بروز عفونت آنتی بیوتیک تجویز میشود.
- اگر خونریزی به دلیل سرطان روده باشد روش جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی پیشنهاد میشود.
- اگر خونریزی به دلیل پولیپ ایجاد شده باشد، در صورتی که پولیپها بزرگ باشند یا تعداد آنها زیاد باشد ممکن است در حین کولونوسکوپی پزشک آنها را خارج نماید.
منبع:
